Powieść „Tysiąc spokojnych miast” ukazała się w Polsce w 1997 roku. W 2010 roku została jedną z najlepszych książek roku w USA, to opowieść z lat 60-tych. Józef Trąba oraz ojciec narratora powieści Jerzyka postanawiają zabić I sekretarza PZPR Władysława Gomułkę. O ich planach dowiaduje się miejscowy milicjant, komendant Jeremiasz, a także cała wspólnota ewangelicka poddająca ów pomysł publicznej dyspucie. Narzędziem zbrodni ma być chińska kusza.
-„Jeśli śmiech jest najlepszym lekarstwem – napisał amerykański recenzent -, to szczęśliwi czytelnicy tej wspaniałej książki z pewnością cieszyć się będą doskonałym zdrowiem aż do końca swych dni” -.
Rzecz dzieje się latem 1963 roku w zamieszkałej przez luteranów górskiej mieścinie na ziemi cieszyńskiej. Józef Trąba, pijak filozof, postanawia przed śmiercią „zrobić coś dla ludzkości” i zgładzić najbardziej dostępnego tyrana: I sekretarza PZPR, Władysława Gomułkę. Ponieważ zamachowiec nie włada bronią palną i wie, że nie zdoła uderzyć z bliska bronią białą, planuje użyć chińskiej kuszy. Absurdalny pomysł analizuje podczas modlitewno-alkoholowych biesiad cała lokalna ewangelicka wspólnota. Zarówno dysputy, jak i przygotowania, a wreszcie wyprawa do stolicy stają się dla narratora opowieści, młodego Jerzyka, wtajemniczeniem w dorosłość, zwłaszcza że cała ta historia łączy się z jego pierwszą miłością do turystki z Warszawy. Humor przeplata się tu z nostalgią, a ironia z mitologizacją dorastania w mało znanym świecie polskich ewangelików.
Sceniczna adaptacja Roberta Urbańskiego w reżyserii Jacka Głomba, zrealizowana w 2007 roku w Zielonej Górze, a w 2013 w Legnicy, jest według zgodnej opinii krytyków najlepszym teatralnym ucieleśnieniem prozy Jerzego Pilcha. Spektakl zielonogórski uhonorowano w XIII Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej nagrodami za adaptację, reżyserię i scenografię.